Mesleki Yeterlilik

Kapsamının genişliği nedeniyle kısaca anlatılması mümkün olmayan Mesleki Yeterlilik konusunu; bıktırıcı olmadan konunun gelişimini açıklamak isterim.

Avrupalılar için bazı endişeler diğerlerinin öne geçmektedir;

  • Teknoloji, ARGE ve inovasyon eksikliği nedeniyle, gerisinde olduğu ABD ve Japonya’ya yetişememek,[1]
  • Nüfusun yaşlanması nedeniyle, arge projelerinde çalışacak araştırmacı ve üretim yapacak mavi yakalı bulamamak,
  • Emekli maaşlarını finanse edecek yeterlilikte çalışan nüfusa sahip olamamak v.s.

Diğer taraftan biliyoruz ki Avrupa Birliğinin temel amacı AB bölgesinde;

  • Malın,
  • Sermayenin,
  • İş gücünün ve
  • Son yıllarda listeye ilave edilen hizmetlerin serbest dolaşımıdır. Hizmet dolaşımına resmi dilde “İş Kurma Hakkı Ve Hizmet Sunumu Serbestisi” diyorlar.

Bu korkuları yenmek ve paranın, malın, hizmetin, işgücünün serbest dolaşımını sağlamak amaçlarına yönelik pek çok çalışma yapıyorlar. Teknolojik yenilikler için 1984 yılından beri araştırmaya büyük fonlar sağlıyorlar. 2000 yılında da tüm Avrupa’yı tek araştırma alanına olarak kabul ettiler.[2]  Fonlar ile destekleyecekleri araştırma dallarını her 4–5 yılda bir yeniliyorlar. Son olarak da 2007 – 2013 yıllarını kapsayan Yedinci Çerçeve Programını yürürlüğe soktular.[3]

Serbest dolaşım herkesin dilinde ama dolaşacaklar standart olmalı. Para standardı EURO ile mal standardı CE ile sağlandı. Hizmet standardında Avrupa biraz geride kaldı. 9000, 13000, 14000, 17000, 18000, 22000 v.s. serisi ISO standartlarını kullanırken, kendi standartlarını da yapmaya çalışıyorlar.[4]

Ve geldik serbest dolaştırılacaklar arasında standardı sağlanmasının en zor olanına, yani işgücüne. AB serbest dolaşacak işgücünde; öğrenim, yabancı dil, çok kültürlülük, meslek ve gençlik arar. Sözü edilen konularda standart oluşturmayı ellerinden geldiğince yapıyorlar. Önce üniversitelerde okutulan derslerin kredileri standart hale getirildi. Buna Yükseköğretimde Bologna Sürecine Uyum çalışmaları adı veriliyor. Mezun olunca iki transkript alıyorsunuz; biri kendi ülkenizin sistemine,, diğeri Avrupa kredi sistemine göre. ECTS transkript 2006 yılından beri Harp Okullarından mezun olan teğmenlere bile veriliyor.

Birde Avrupa dil dosyası var; A1, A2, B1,B2,C1,C2 diye dil becerileriniz değerlendirilip belgeleniyor. Bu belgeye de resmen “Dil Pasaportu” deniyor. İyi de bunun için dosya gerekir mi? Dosyanın içine de çok kültürlülüğü içselleştirdiğinizi kanıtlayan makale ve kompozisyonlarınızı koyacaksınız.

“Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi”  (MEPEG) Eylül 2002’de 51.000.000€ bütçe ile başladı.[5] Gerçi MEPEG[6] ismini almadan da çalışmalar yıllardır sürüyordu ve meyvesini de 2001-2002’de verdi; YÖK ve MEB’dan bir ekip Meslek Yüksek Okullarında okutulacak  (15+3) 18 eğitim programını hazırladılar. Başkanlığı da Ankara Üniversitesi Çankırı MYO Müdürü Prof. Dr. Sabahattin BALCI yaptı. 2003 yılında Astsubay Meslek Yüksek Okullarının kuruluşu ve sonrasında program geliştirme çalışmalarında bu programlardan çok yararlanıldı.

21 Eylül 2006 tarihinde 5544 sayılı Meslekî Yeterlilik Kurumu Kanunu çıkarılarak[7] Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı özerk bir kurum kuruldu.  Bu kanun Avrupa Konseyinin 2005/36 sayılı Tüzüğüne uyum sağlamak için 03.0809.1.01 referans no ile “İş Kurma Hakkı Ve Hizmet Sunumu Serbestisi” sağlamak için çıkarılması gereken bir kanundur.[8]  Gerçi kanun taslağının meclise gönderilmesi sırasında gerekçelerde bundan söz edilmiyor.[9] Ayrıca diğer ülkeler için verilen örnek kurumlarda da yanlışlıklar var. Örneğin İngiltere. Bu noktada anlaşılıyor ki 5544 sayılı kanunun gerekçesini MEPEG’den birileri hazırlamış, gerekçeye MYK’nın yurtdışı muadillerini değil de MEPEG’in muadillerini örneklemişler.

5544 sayılı kanun 2006 yılında çıktı ama yönetmeliklerin çıkarılması 2007 yılının sonunu buldu.[10] 2007’nin ortasında MYK’ya telefon etmeye çalıştığımda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı santralındaki kişi Bakana bağlı böyle bir kurum olduğunu dahi bilmiyordu. Sonradan internetten MYK’nın sayfasını buldum.[11] Meğerse Kavaklıdere’de ayrı bir binada olduğu için genellikle bilinmiyormuş. O tarihte yönetmelikler çıkmadığından sorduğum sorulara da cevap alamamıştım. Ama görüyorum ki hızlı çalışıyorlar.[12]  Bu arada 2007 yılı boyunca MYK Yönetim Kurulu Başkanı Bayram Aktaş çeşitli toplantılarda yaptığı sunumlarla kurumu ve yapacaklarını tanıttı.[13]

Kanunun 4ncü maddesinde Mesleki Yeterlilik Kurumunun görevleri sıralanmış. MYK’nın az sayıda kendi personeli ile her meslek dalını bilip standartlarını hazırlaması mümkün değil. İşveren işe alacağı her bir meslek mensubunda bilgi ve beceri standartları olarak neler istiyorsa onları mesleki sektör komitesinde hazırlayacak. MYK ise mesleklerin bilgi ve beceri standartlarının doğru ifadesinde bilirkişilik yapacak. Sonra bunları resmi doküman haline getirip yayınlayacak. Bundan sonra MEB ve YÖK devreye girecek ve bu standartlardan mesleki eğitim programları hazırlayacak. Bununla beraber 51.000.000€ bütçeli ve 5 yıl süreli MEPEG projesinin görevleri arasında 5544 sayılı kanunun 4ncü maddesindeki görevlerden bazıları da vardı.[14]

Bu çalışmalardan elde edilecek sonucun başarısı veya başarısızlığı; MYK’nın İşletme Fakültesi İnsan Kaynakları Bölümünün İş Tanımları ve İş Analizleri konusunda, MEB ve YÖK’de eğitim programlarını hazırlayacakların ise Teknik Eğitim Fakültesi Eğitim Bölümünün Eğitim Programları Geliştirme konusunda ne kadar uzman olduğuna dayanacaktır.

Özel Güvenlik sektörüne gelecek olursak; MYK çalışmaları diğer mesleklerde olduğu kadar önemli sonuçlar vermeyecektir. Çünkü özel güvenlik mesleği 2004’den bu yana eğitimi standartlaşmış, mesleki yeterlilik sınavı yapılan, sertifikası verilen ve yenileme esasları belli olan ender mesleklerden biridir. Buna benzer bir de Anadolu Üniversitesi ile beraber yürütülen Sermaye Piyasası Kurulu’nun iş alanındaki meslekler var.

Sonuç olarak Özel Güvenlik Mesleği yalnızca geliştirici çalışmalara ihtiyaç gösteren, 5544 sayılı yasaya en uygun meslektir.
Semih Yeşilbursa

[1]http://www.fp6.org.tr/web/era.htm
[2]http://ec.europa.eu/research/era/index_en.html
[3]http://www.fp7.org.tr
[4]http://ec.europa.eu/enterprise/standards_policy/services/index.htm
[5]http://digm.meb.gov.tr/DUYURU/Seminer_2125mart/Megep.ppt
[6]http://www.megep.meb.gov.tr
[7]http://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5544.html
[8]http://www.abgs.gov.tr/files/Muktesebat_Uyum_Programi/03_IsKurmaHakkiveHizmetSunumuSerbestisi.pdf
[9]http://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem22/yil01/ss1193m.htm
[10]http://www.myk.gov.tr/mevzuat.html
[11]http://www.myk.gov.tr
[12]http://www.yenibiris.com/CareerSupport/DisplayArticle.aspx?vID=9153§ionID=9
[13]http://www.megep.meb.gov.tr/Resimler/AnkaraMYK25Mart2007/MYK-BayramAkbas25Mart07.ppt
[14]http://digm.meb.gov.tr/DUYURU/Seminer_2125mart/Megep.ppt